Eén van de topstukken die het Gemeentearchief Schiedam in bewaring heeft is de incunabel van Liduina, Vita alme virginis Lijdwine geschreven door Johannes (Jan) Brugman. De incunabel is afkomstig uit het archief van de Oud-Katholieke Gemeente Sint Jan de Doper. Het exemplaar is een druk uit 1498 geïllustreerd met houtsneden. Via de link onderaan deze pagina kunt u nu het gedigitaliseerde boek zelf downloaden en bekijken!
Brugman (ca. 1400-1473)
De beroemde franciscaanse volkspreker maakte zijn handschrift al in 1446. Het gezegde: 'praten als Brugman' voert op deze man terug. Brugman schreef het in opdracht van de zoon van de geneesheer Sonderdanck. Sonderdanck's vader had Liduina medisch onderzocht en verklaard dat haar ziekte "van God" kwam. Brugmans tekst is later in 1498 in opdracht van de kerkmeesters van de Schiedamse Sint Jan als boek gedrukt. In dit boek werd Liduina's erbarmelijke leven gepassioneerd door Brugman beschreven. Boekdrukken was het nieuwe medium van die tijd. De bedoeling was een verkoop op gang te brengen "ter verwerving van fondsen om Liduina's canonisatie (heiligverklaring) in Rome te kunnen bepleiten".
Wiegendruk
De incunabel van liduina behoort tot de oudste gedrukte boeken in Nederland. Maar wat is nu precies een incunabel? Een incunabel of "wiegendruk" is in feite niets anders dan een voor 1 januari 1501 in Europa gedrukt boek, blad papier of prent. Het boek over het leven Liduina is in Schiedam gedrukt door Otger Nachtegael. De periode waarin een wiegendruk of incunabel verscheen is vanaf circa 1440 tot 1501. De term 'wiegendruk' verwijst naar de periode waarin de typografie nog in de kinderschoenen stond. Zo was het vak van zetter tot boekhandelaar nog niet gespecialiseerd (één persoon was verantwoordelijk voor het hele proces) en waren er nog geen standaard lettertypen ontwikkeld.
Extra: Lees hier een artikel van Nelly Moerman over de geschiedenis van Lidwina en de verschillende uitgaves (Catharijne, december 2010), en op deze pagina Engelstalige artikels.