Het Gemeentearchief Schiedam wil dit jaar meedoen met de verkiezing voor archiefstuk van het jaar. Schiedammers mogen kiezen welk stuk we namens het Gemeentearchief laten meedingen!

In oktober is het weer Maand van de Geschiedenis. Via de webstek www.stukvanhetjaar.nl presenteren archiefinstellingen hun mooiste of interessantste archiefstuk waarop online gestemd kan worden. Het landelijk thema dit jaar is ‘Vriend en Vijand’. Ook Schiedam doet dit jaar mee, maar eerst moet de Schiedamse inzending worden gekozen. Dat kan de hele maand augustus via deze link. (niet meer online) 

Het Gemeentearchief Schiedam bewaart informatie over Schiedam en Schiedammers van 1286 tot gisteren, dus we hebben genoeg archiefstukken om uit te kiezen. Archiefmedewerkers hebben vijf stukken geselecteerd, waarop elke geïnteresseerde mag stemmen. De voorverkiezing is de hele maand augustus, en het stuk met de meeste stemmen dienen we in voor de landelijke verkiezingen. 
Aan het eind van de Maand van de Geschiedenis wordt de landelijke winnaar bekend gemaakt. Vorig jaar won het Stadsarchief Rotterdam met zijn inzending; een toegangskaartje voor de Europacupfinale Feyenoord-Celtic uit 1970. Het Stadsarchief Vlaardingen eindigde als tweede met een potloodtekening van een Siamese Tweeling.

Waar kunt u op stemmen?

 

1: Foto Floris van Wassenaar

Een type portretfoto zoals we er honderden hebben. Geen bijzondere studio, met een standaard vloerkleed en stoel. Wat deze foto ongewoon maakt, dat is de jongen met het syndroom van Down. Zijn naam was Floris van Wassenaar. Zijn vader was kuiper en het gezin woonde aan de Broersvest. Verder weten we weinig van hem, behalve dat hij in 1879 op 14-jarige leeftijd is overleden. In het archief bewaren we een afdruk van het origineel.  
In onze verzameling foto’s is er maar één portretfoto van een jongen met het syndroom van Down.  (Beeldbank nummer 17211)

 

2: Getuigenis laatste in Schiedam ter dood veroordeelde

Het besef en de acceptatie dat homoseksuelen dezelfde rechten hebben als heteroseksuelen wordt in Nederland weinig meer betwist. Zeker in tegenstelling tot 1803, toen Jilles Bruggeman de laatste in Schiedam ter dood veroordeelde was. Hij bekende dat hij vanaf zijn vijftiende ‘de afschuwelijike zonde van sodomie’ had bedreven. Op het moment van de bekentenis was Bruggeman 53 jaar. In de verhoren getuigt hij van zijn ‘overtredingen’ in detail. Vanwege de schokkende inhoud werden de stukken in een aparte proceszak bewaard. 
Zijn bekentenis betekende niet dat hij een straf ontliep; vastgebonden aan de galg werd hij net zolang met een zweep door de beul geslagen tot hij bezweek. De galg van Schiedam wordt nu nog bewaard in het depot van het Stedelijk Museum Schiedam. Dit stuk is niet alleen belangrijke voor de historie van Schiedam, maar ook voor die van homo’s in Nederland. 

 

3: Koperen etsplaat De Gheyn

In 1597 gaf het stadsbestuur aan Jacob de Gheyn opdracht een kaart van Schiedam te maken. Het stadsprofiel bovenaan is het oudste gezicht op Schiedam. De kaart is niet alleen een plattegrond maar echt een kunstwerk, door de meesterschap van De Gheyn. Het is bijzonder dat de etsplaat is bewaard. Koper was duur, en etsplaten konden na gladgeschuurd te zijn hergebruikt worden. De koperplaat is nu een van de pronkstukken op de tentoonstelling ‘De Historische Atlas van Schiedam’ in de Grote Kerk en is daar te zien tot 13 september 2014.

 

4: Besluit van de vroedschap om John Adams als gezant te erkennen

John Adams (1735-1826) is vooral bekend als de tweede president van de Verenigde Staten van Amerika, maar in 1780 was hij als diplomaat uitgezonden naar de Republiek van de Verenigde Provincies. Dat was niet zomaar, want de Nederlanden waren een belangrijk handelsland.  De Nederlanders zagen in de toen voornamelijk agrarische VS goede afzetmogelijkheden. Er gingen veel stemmen, ook Schiedamse, op om het nieuwe Amerika dan ook snel te erkennen, hetgeen in 1782 gebeurde.

De foto is een afbeelding van het vergaderverslag waarin is vastgelegd dat het stadsbestuur besluit om in de Staten van Holland in te stemmen met de erkenning van de VS.
Ondanks een vriendelijke uitnodiging kwam Adams niet naar Schiedam om het heugelijke feit te vieren. Desondanks is er veel jenever geëxporteerd naar de Verenigde Staten, wat flink heeft bijgedragen aan de groeiende welvaart van de stad.

 

 

5: Spotprent Sluit Schiedam

Je zult maar als overtuigd geheelonthouder en actief drankbestrijder als burgemeester worden benoemd in Schiedam. Het overkwam Maurits Brants, burgemeester van 1906 tot 1910. Een van zijn taken was om de etiketten van echtheid van Schiedamse moutwijnjenever, die als een sluitzegel over de dop gingen, te ondertekenen. Dit weigerde hij. Naar aanleiding van deze ironische samenloop van omstandigheden tekende Patrick Kroon een spotprent voor de krant waarin ‘gansch Schiedam’ samenloopt om hem te begroeten. Brants draagt onder zijn arm pamfletten van de drankbestrijdingorganisatie getiteld ‘sluit Schiedam’. De naam van onze stad was immers synoniem met drank.