Aart de Voogd van der Straaten, een markante Rotterdammer die wel 45 jaar voor het Gemeentearchief Schiedam werkte, is op zondag 26 november 2017 overleden. Met zijn grote historische kennis en zijn persoonlijke betrokkenheid bij mensen in zijn omgeving was hij voor velen een steunpilaar. Archiefmedewerkers die hem nog gekend hebben, hebben het nog regelmatig over hem. Er doen een aantal legendarische verhalen over hem de ronde.
Beeldnummer 07606 Aart de Voogd van der Straaten (rechts) aan het werk Foto: Ton de Haan -NL fotomus
Aart was geen conventionele ambtenaar. Zoals een van de vaste bezoekers, Ton van der Tuijn, zich herinnerde, was het een opvallende verschijning, met zijn manke been en de kleur van zijn kleding: eerst altijd zwart en later kaki timmermanskleding. Bij een eerste bezoek kon hij zo treffend vragen : “wat kommie doen”? Bezoekers die hem daarom niet beter kenden werden hierdoor afgeschrikt. Maar merkte hij dat iemand voor serieus onderzoek kwam, dan rustte Aart niet voordat de onderste steen van het betreffende onderwerp boven kwam. Talloos zijn dan ook de dankwoorden in tijdschriftartikelen, historische studies dan wel dissertaties, waarin De Voogd een eervolle vermelding kreeg, zoals in het boek ‘De Geschiedenis van Schiedam’ van toenmalig gemeentearchivaris Van der Feijst, die over zijn ‘onwaardeerbare steun’ sprak.
Aart werd geboren in Rotterdam in 1931. Zijn idee was om beroepsmilitair te worden, maar de spierziekte polio, of kinderverlamming, maakte aan die plannen een einde. Daarom begon hij in 1949, op achttienjarige leeftijd, als ‘volontair’ (een ambtenaar zonder salaris) bij het Schiedamse archief aan het Oude Kerkhof, waar hij zijn opleiding tot wetenschappelijk archiefambtenaar der tweede klasse deed. In hetzelfde jaar slaagde hij voor die opleiding. Het archief had toen nog maar twee personeelsleden, en dat was inclusief de archivaris. De gemeentearchivaris was vol lof over de kwaliteiten van De Voogd en noemde hem een zeer veelbelovende archiefambtenaar. Hij beval hem bij het college van B&W aan, maar het college kon voorlopig geen vrijheid vinden het archiefpersoneel uit te breiden, zoals het bestuur het zo mooi ambtelijk formuleerde. Hij bleef daarom voorlopig als volontair, maar nam wel uiteenlopende taken op zich als de reorganisatie van de topografisch-historische atlas en de archiefbibliotheek en de voorbereidingen voor de tentoonstelling over het 675-jarig bestaan van de stad Schiedam in 1950.
Met ingang van 1 januari 1953 werd de aanstelling in gemeentedienst een feit. De Voogd ontwikkelde zich tot een allround archiefambtenaar, die niet alleen de studiezaal bemande (die hij consequent als leeszaal aanduidde), maar ook genealogische en wetenschappelijke correspondentie voerde, archieven toegankelijk maakte, als fotograaf de stad in beeld bracht, bij archeologisch onderzoek assisteerde, historische tentoonstellingen inrichtte en de gemeentearchivaris verving in interim-periodes. Ook leidde hij de verhuizing van het Gemeentearchief in 1975 van het Oude Kerkhof naar de Korte Haven. Hij deed een enorme kennis op van de geschiedenis van Schiedam, die hij deelde met de bezoekers van de studiezaal, maar ook met de straatnamencommissie (zoals die toen nog heette) waarvan hij lid was.
Hoewel hij na in 1989, na veertig dienstjaren, met pensioen kon gaan, koos hij ervoor te blijven. Het Gemeentearchief kende toen een archivarisloos tijdperk, aangezien na het vertrek van gemeentearchivaris Van der Feijst, diens functie voorlopig niet werd vervuld. In 1994 volgde de benoeming van Charles Jeurgens als gemeentearchivaris en dat was voor Aart de aanleiding, na 45 jaar, met pensioen te gaan.
De Rotterdammer die zijn werkzame leven in Schiedam doorbracht, maar altijd in Rotterdam is blijven wonen, is 86 jaar oud geworden.
