Vorige maand smeerde iemand het beeld van de zakkendrager op de Nieuwe Sluis vol met meel. De bedoeling van deze actie is onbekend, maar het is in ieder geval niet de eerste keer dat er in Schiedam ophef rond een standbeeld is.

Uit protest tegen het slopen van de Brandersbuurt plaatsten onbekenden in 1962 een nepbeeld en een bord in één van de nissen van de Koopmansbeurs. Ter illustratie: in 1965 houden provo’s hun happenings rond het beeldje van ‘Het Lievertje’ in Amsterdam.

Maar het beeld waar het meest om te doen is geweest, is ongetwijfeld het oorlogsmonument in het Julianapark. Beeldhouwer Pieter Starreveld kreeg al snel na de oorlog opdracht van het ‘Comité Oorlogsmonument’ om een beeld te maken. Starreveld ontwierp een maquette die een maagd met een duif voorstelde, hetgeen door het comité werd goedgekeurd.

Twee monumenten

Als snel begonnen echter de problemen. Er waren politieke partijen die het beeld te naakt vonden en van mening waren dat het niet voor oorlogsmonument in aanmerking mocht komen. En ook over de eindbestemming was onenigheid: moest het beeld ‘ter verfraaiing’ in het park komen te staan of op de plek van het tijdelijke monument aan de kop van de Plantage? De discussie sleepte zich voort, zodat in 1949 het beeld pas door de Schiedamse Gemeenteraad werd geaccepteerd – maar dan niet als oorlogsmonument. Het beeld werd uiteindelijk toch in het Julianapark geplaatst.

En zelfs daarmee was de kwestie niet opgelost. Niet alleen kleedden boze burgers het beeld vaak aan omdat het te bloot zou zijn, ook ook liet burgemeester Mr. J.W. Peek de indertijd goedgekeurde tekst ‘1940-1945 Aan allen die streden, die leden voor ons Vaderland’ van het beeld verwijderen. Dit overigens zonder aan de kunstenaar toestemming te hebben gevraagd. Het zou tot 1967 duren voor de tekst weer werd aangebracht.

Tien jaar na de bevrijding kreeg de stad pas een officieel monument in de vorm van het standbeeld van Jan van Luijn aan de kop van de Plantage, waardoor Schiedam vandaag de dag twee oorlogsmonumenten heeft.

Verhalen

Bij de sloop van de Brandersbuurt en de beeldenkwestie waren veel voor- en tegenstanders betrokken. Misschien heeft u er ook nog herinneringen aan? Blijf dan de publicaties van het Gemeentearchief in de gaten houden, want voor de Landelijke Archievendag in oktober wordt er een verhalenwedstrijd georganiseerd, waarbij u met uw verhaal in de prijzen kunt vallen!