Schiedam is letterlijk en figuurlijk een stad met vele monumentale gebouwen. De bekendste zijn de Korenbeurs, het Proveniershuis en de molens. Maar het oudste gebouw dat we in Schiedam hebben, is natuurlijk de ruïne aan de Broersvest.

Dat er vandaag de dag nog zo prominent resten uit een gebouw uit de dertiende eeuw te zien zijn, is natuurlijk uniek. Men zou al snel kunnen denken dat de ruïne (de resten van het kasteel) alles is maar zoals op het kaartje te zien is, was het complex veel groter; behalve het kasteel was er ook een grote voorburcht, grofweg van de Broersvest tot halverwege het Stadserf. In het Klant Contact Centrum is een maquette te zien zoals het kasteel in volle glorie er moet hebben uitgezien.

1258

Nu gelegen in de schaduw van het Stadskantoor, is de ruïne een herinnering aan het ontstaan van de stad en Vrouwe Aleida. In 1258 kreeg deze zus van graaf Willem II van Holland de zorg over het graafschap Holland en als tante de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van graaf Floris V. Zij kocht de polder van Dirk van Bokel en liet vlak bij de rivier de Schie een kasteel bouwen waar zij met haar zeven kinderen ging wonen. Hollandse edelen, die het vreselijk vonden dat een vrouw hen regeerde, ontnamen Aleida het regentschap en haar bezittingen waaronder haar ‘woninghe ter Nuwer Schie’.

Toen de twaalf jaar oude Floris V als ‘meerderjarige’ zelf het bestuur van zijn graafschap opnam kreeg vrouwe Aleida haar kasteel terug. Doordat zij een kerk stichtte, markt- en stadsrecht verleende en een gasthuis stichtte kon Schiedam snel een plaats onder de Hollandse steden verwerven!

Ruine

In 1573 of 1574 vernielden de Watergeuzen de versterkingen van het Huis te Riviere om te voorkomen dat de Spanjaarden ooit nog eens van daaruit Schiedam onder controle kregen. De stad Schiedam kreeg de ruïne van het kasteel in 1688 in eigendom. Al die eeuwen bewoning leverden vele bodemvondsten op. (In een vitrine op onze studiezaal zijn enkele stukken te zien.)

Het Gemeentearchief maakte voor educatieprojecten een bouwplaatje van de ruïne. Er is nog een klein aantal over. Geïnteresseerden kunnen er zolang de voorraad strekt een exemplaar krijgen bij de receptie van het Gemeentearchief!