Momenteel wordt de nieuwe vleugel van het zusterhuis aan de Nassau Dillenburgstraat gesloopt. Het oude zusterhuis aan de Louise de Colignystraat blijft behouden en wordt nu beter zichtbaar. De uit Den Haag afkomstige Constant Emil Alexander, architect bij Gemeentewerken, ontwierp in 1936-1937 voor het Gemeenteziekenhuis dit onderkomen voor vijftig interne verpleegzusters.

Als een koket dametje van net zeventig staat ze daar, een beetje verlegen lijkt wel, achter haar forse en wat plompe dochter van tegen de veertig die in volle breedte en hoogte boven haar uit torent. Nauwelijks zichtbaar is ze, maar voor een oplettende kijker duidelijk aanwezig! Zo ongeveer kun je de situatie schetsen van de twee vleugels van het complex op het voormalige terrein van het Vlietland Ziekenhuis, waar in vervlogen tijden de interne verpleegzusters waren ondergebracht.

Het oude gebouw uit 1938

Het oude gebouw uit 1938 aan de Louise de Colignystraat is fantasievol vorm gegeven met aardige details ontleend aan de verschillende bouwstijlen uit de jaren 1930. De nieuwe vleugel langs de Nassau Dillenburgstraat uit de jaren 1970 wordt nu gesloopt. Het is een typisch voorbeeld van de massieve, fantasieloze betonbouw die in die periode voor vele bouwwerken de kenmerkende stijl was.

De indeling van het zusterhuis

De opdracht in 1935 van het toenmalige Gemeente Ziekenhuis voor de bouw van een zusterhuis ging naar Gemeentewerken Schiedam, waar architect C.E. Alexander zich over het programma van eisen heeft gebogen. Het eisenpakket was niet al te gecompliceerd: een onderkomen voor de interne verpleegzusters met een capaciteit van vijftig “cellen” met de daarbij behorende voorzieningen als keukenfaciliteiten, sanitaire blokken, was- en strijkmogelijkheden en de nodige opbergruimten. Tevens moest in het gebouw een ontspanningsruimte, een leslokaal en een studiezaal gerealiseerd worden. De vijftig zusterkamers, elk een kleine tien vierkante meter groot, vormen de hoofdmoot van het gebouw. Het blok doet wel enigszins denken aan katholieke scholen en kloosters.

Het concept van C.E. Alexander

Het concept van bouwmeester Alexander heeft tot een geslaagd bouwwerk geleid. Met zorg heeft de architect zich laten leiden door de hiërarchie van de verschillende onderdelen. Het gebouw vertoont een functionele indeling met een logische plattegrond (een kruisvorm met in breedte en lengte ongelijke armen). Uitwendig vertoont het een levendig geheel met de rangschikking van de verschillende volumes, de variatie in dakhoogten en in raampartijen. Sierlijke detailleringen geven net voldoende speelsheid, strakke lijnen geven het vereiste evenwicht. Het gebouw is niet onder te brengen in een van de heersende stromingen van de jaren 1930, maar verenigt elementen uit de verschillende scholen, Delftse School en het Nieuwe Bouwen op een harmonieuze wijze.

Sloop?

Is dit voldoende om het van de sloop te redden? Voor de bepaling van de monumentaliteit van een bouwwerk is het niet strikt noodzakelijk dat er het etiket van een bekend bouwmeester moet worden opgeplakt. Evenmin vraagt de architectuurgeschiedenis om een uitsluitend stijlzuiver geheel. Dit zusterhuis echter past zo voortreffelijk in zijn omgeving, toont zoveel vakmanschap en stijlgevoel dat het ons respect verdient.